Istnieje wiele rodzajów tłumaczeń. Można tłumaczyć w sposób swobodny, gdy dokładność komunikatu nie jest ważna. Można tłumaczyć pod rygorem pełnej dokładności, ale z możliwością interpretacji autora przekładu. Styczność można mieć również z tłumaczeniem, które ma być dosłowne i pomijające zamysł autora oryginału. To jest tłumaczenie filologiczne. Wielu studentów wyższych uczelni filologicznych bardzo często dostaje zadanie przekładu filologicznego. Pomija się kontekst, myśl przewodnią oryginału, emocje, wrażenia. Najważniejsza jest dosłowność przekładu. Tłumaczenie filologiczne pomiędzy językami, np. język angielski przekładany na język polski w zakresie przekładu filologicznego, wcale nie jest łatwe. Wielu tłumaczy błędnie interpretuje dosłowność przekładu. Czy zatem tłumaczenie filologiczne jest wykonalne? Co z różnicami w gramatyce czy budowie zdań w różnych językach? Warto dowiedzieć się czym są tłumaczenia filologiczne, aby zrozumieć ich zasadność.
Tłumaczenie filologiczne – dosłowny przekład
Tłumaczenie filologiczne rządzi się kilkoma zasadami. Najważniejszą cechą tłumaczeń filologicznych jest dosłowność przekładu. Tłumaczenie filologiczne jest tworzone w sposób poniekąd automatyczny. Zdanie po zdaniu. Autor przekładu nie tworzy nowej treści w języku docelowym, a skrupulatnie tłumaczy fragment po fragmencie. Taki dosłowny sposób tłumaczenia pozwala na wierne odwzorowanie treści pierwotnej.
Czy to znaczy, że tłumaczenie filologiczne jest tłumaczeniem słowo w słowo? Nic bardziej mylnego. Tłumaczenie słowo w słowo nie jest tłumaczeniem filologicznym. Choć pozornie wydaje się, że dosłowność jest kopią, zagłębiając się w ten rodzaj tłumaczeń, zauważyć można, że jednak coś je od tego wyróżnia. Autor przekładu ma prawo tą dosłowność nieco „prostować”. Jeśli gramatyka w obu językach, oryginału i docelowym, jest znacząco różna i nie pozwala na uzyskanie logicznego tłumaczenia, można poprawić treść na prawidłową i bezbłędną. Dopuszcza się także zmianę szyku zdania.
Tłumaczenie filologiczne nie pozwala na dopasowanie treści do kontekstu kulturowego czy społecznego. Nie taka jego rola. Przekład filologiczny pozwala na zanik emocji czy uczuć towarzyszących treści oryginału. W tym tłumaczeniu najważniejsza jest dosłowność i wierne odwzorowanie opracowywanej treści.
Koniecznie sprawdź: Ile zarabia tłumacz języka hiszpańskiego?
Tłumaczenie filologiczne – kiedy nie stosować?
Czy zawsze można wykorzystać tłumaczenie filologiczne w pracy tłumacza językowego? Odpowiedź jest prosta: nie. Niektóre treści wymagają dogłębnej analizy, zastosowania specjalistycznych zabiegów językowych, dopasowania treści do odbiorcy. Wtedy, stosowanie tłumaczenia filologicznego nie może występować. W tłumaczeniach filologicznych ważna jest dosłowność oraz komunikatywność. Czyli tłumacz ma wiernie odwzorować oryginał, dbając o jej poprawność w języku docelowym.
Tłumaczenia filologicznego nie stosuje się w opracowywaniu poezji i większości gatunków literatury. Książki i poematy zawierają sporą ilość emocji, wrażeń, uczuć czy charakterystyki postaci. Dosłowne tłumaczenie literatury traci sens i sedno treści. Autor oryginału zazwyczaj podąża za myślą przewodnią, co jest niemożliwe do odwzorowania w tłumaczeniach filologicznych.
Filologia w tłumaczeniach nie pozwala na swobodna interpretację, a to skutkuje niemożliwością tłumaczenia filologicznego treści bogatych w aspekty kulturowe, społeczne czy nacechowane silnymi emocjami. Tłumaczeniowy aspekt w tym przypadku ma za zadanie oddać treść jak najwierniej i dosłownie.
Ciekawy artykuł: Czy translator zastąpi tłumacza?
Tłumaczenie filologiczne – co warto wiedzieć?
Warto zapamiętać, że tłumaczenie filologiczne to tłumaczenie dosłowne. Nie można jednak mylić go z tłumaczeniem „słowo w słowo”. Tłumacz ma możliwość tak przełożyć treść, aby była logiczna i nie zawierała błędów wynikających z różnic pomiędzy językami: gramatyką, szykiem wyrazów, ortografią czy budową zdań.
W tłumaczeniu filologicznym bardzo ważna jest komunikatywność. Jednak nie oznacza o, że zadaniem tłumacza jest odwzorowanie uczuć, emocji czy wrażeń. To, co autor oryginału miał na myśli, jest nieistotne w tłumaczeniach filologicznych.
Tłumaczenie filologiczne jest z pozoru łatwe. Przecież wystarczy tłumaczyć dosłownie. Z drugiej strony, łatwo przekroczyć granicę tłumaczenia, gdy tłumacz zbyt swobodnie potraktuje treść. Warto opracować parę tekstów i zdobyć doświadczenie. Poddać ocenie wyniki pracy i przyjąć ewentualną krytykę z pokorą. Tylko praktyka sprawi, że tłumaczenie filologiczne będzie prawidłowe i bezbłędne.
Musisz to przeczytać: Ile trwa tłumaczenie dokumentów samochodu?
