Semiotyka to ogólna teoria znaków, którymi można się komunikować w sposób logiczny, zrozumiały i racjonalny. Znaki to wszelkiego rodzaju sygnały i formy, które są rozpoznawane przez odbiorcę i pozwalają na odczyt treści w nich zawartych. Znakami mogą być litery, jak to ma zastosowanie w tekstach. Dźwięki, gesty, słowa, nuty, kolory… za pomocą różnych elementów, można tworzyć komunikaty.
Czym jest przekład intersemiotyczny? Najprościej, tłumaczenie jednego systemu semiotycznego na kolejny system. Z przekładem intersemiotycznym spotykamy się na co dzień, jedną informację odbieramy za pomocą różnych systemów semiotycznych.
Co to jest przekład intersemiotyczny?
Przekład intersemiotyczny to przekład jednego systemu semiotycznego na drugi. Tłumaczenie w obu systemach musi „brzmieć” tak samo, nie powinno dochodzić do zjawiska, gdy komunikat w dwóch systemach ma inne znaczenie lub tylko częściowo pokrywa się z oryginałem.
Kod zapisany znakami danego systemu pozwala na jego odwzorowanie w systemach innego systemu. Często okazuje się to bardzo trudnym zadaniem, gdyż autorzy przekładów intersemiotycznych mają tendencję do własnych interpretacji. A, w przekładzie intersemiotycznym, ważne jest zachowanie oryginalnej treści, aby móc takie tłumaczenie uznać za intersemiotyczne.
Wszelkie znaki systemu semiotycznego to odpowiedniki w kolejnym systemie, co pokazuje, że komunikacja jest wielopłaszczyznowa i potrafi oddziaływać na różne sposoby.
Warto przeczytać:Ile kosztuje tłumaczenie cv na angielski?
Przekład intersemiotyczny a adaptacja
Mając do czynienia z tekstem literackim, na podstawie którego nakręcono produkcję filmową, można ulec wrażeniu, że dokonano przekładu intersemiotycznego. Jest to mylne skojarzenie, gdyż film to adaptacja literatury. Nie odwzorowuje dokładnie książki, a jedynie tworzy jej rekonstrukcję z dodana wizją reżysera. Taka interpretacja to nie przekład intersemiotyczny, a adaptacja książki na potrzeby filmu. Reżyser umieszcza w filmie własne emocje, które towarzyszyły mu podczas odbioru tekstu literackiego. Może manipulować wydarzeniami, umieszczać je w innym miejscu i czasie, dokładać bohaterów lub ich pomijać.
Mimo że dochodzi do zmiany systemu semiotycznego: tekstu na obraz – film, nie ma tu miejsca przekład intersemiotyczny, ponieważ nie jest zachowana zasada dokładnego tłumaczenia.
Podobnie jest w przypadku wierszy, które są adaptowane na utwory muzyczne. Wykonawca może zmienić kolejność zwrotek, nadać im charakter refrenów. Muzyka może nadać inny rytm i tempo niż te zawarte w oryginale. Aby doszło do przekładu intersemiotycznego, musi być zachowany pełny oryginał i tak przełożony, aby oddawał jego pierwotne znaczenie. Nie ma nic złego we własnych interpretacjach wierszy w formie piosenek, ale nie można tego identyfikować z przekładem intersemiotycznym.
Sprawdź koniecznie:Jakie dokumenty do tłumaczenia auta z Niemiec?
Przekład intersemiotyczny w codzienności
Kiedy jeden system semiotyczny zostaje przetłumaczony na inny, mamy do czynienia z przekładem intersemiotycznym. Warunkiem jest, aby przekład dokładnie obrazował oryginał. Nie w formie adaptacji czy własnej interpretacji, ale rzetelnie odzwierciedlał źródło.
Z przekładem intersemiotycznym można spotkać się na co dzień. Odbieramy wiele znaków różnych formach, np.: ilustracje, kolory, światło, teksty, dźwięki czy znaki specjalne.
Idąc chodnikiem, napotykamy wiele przekładów intersemiotycznych, które na stałe wpisały się w krajobraz miejski. Zamierzając przejść na druga stronę ulicy, nie robimy tego w dowolnym miejscu. Szukamy „przejścia dla pieszych”, które zostało przetłumaczone intersemiotycznie na poziome białe pasy na jezdni. Dzięki temu, że pasy zachowały oryginalny przekaz „przejścia dla pieszych”, dokładnie potrafimy odczytać komunikat i skorzystać z niego.
Stojąc przy przejściu, widzimy kolorowe, zmieniające się cyklicznie światła: zielone, żółte oraz czerwone. Przekład semiotyczny dokonano następująco:
- stój/czekaj – czerwone światło,
- uważaj/przygotuj się – pomarańczowe światło,
- można jechać/przejść – zielone światło.
Dzięki przekładowi intersemiotycznemu, poruszanie się po drogach jest łatwiejsze i sprawniejsze. Odbiorca zna komunikat oryginalny, który został przetłumaczony na znaki innego systemu semiotycznego.
Znaki drogowe opierają się na przekładzie intersemiotycznym. Kodeks drogowy, został przetłumaczony i wyrażony na ulicach w postaci znaków. Przekład intersemiotyczny ułatwia poruszanie się po drogach. Ciężko sobie wyobrazić, aby zamiast znaków, stały tabliczki z cytatami kodeksu.
Tablice informacyjne to także wytwór, który zawdzięczamy przekładom intersemiotycznym. Ilustracja, na której widnieją drzwi przekreślone długą ukośną linią, jednoznacznie oznacza zakaz wejścia. „Przekreślony pies” to zakaz wstępu ze zwierzętami, a „przekreślona butelka” to zakaz spożywania alkoholu w danym miejscu. Zamiast tekstu pisanego „w tym miejscu jest dostęp do internetu bezprzewodowego”, wystarczy umieścić tabliczkę z ikoną WiFi.
Gdy ktoś trąbi na drodze, oznacza to, że informuje o potencjalnym niebezpieczeństwie. Marsz pogrzebowy Chopina jest wyrazem smutku ostatniego pożegnania. Jesteśmy otoczeni przekładami intersemiotycznymi i nie sposób sobie wyobrazić jak ważną rolę pełnią w codziennym funkcjonowaniu społeczeństwa.
Niektóre systemy semiotyczne nie są wytworem sztucznym, a naturalnym sposobem na komunikację, gdy inny system semiotyczny nie jest znany nadawcy. Dorosły człowiek wypowie słownie, że jest głodny. Niemowlę użyje innego systemu i poprzez płacz poinformuje o dyskomforcie.
Policjant stojący na środku skrzyżowania, używa systemu gestów i dźwięków gwizdka do kierowania ruchem ulicznym. Nie może swobodnie interpretować przepisów, ale zgodnie z ich brzmieniem, stosować panujące reguły. Dzięki przekładowi intersemiotycznemu, kierowcy i policjant są w stanie wzajemnie się rozumieć.
Umiejętność tłumaczenia intersemiotycznego przydaje się w wielu sytuacjach. W razie awarii drzwi, rysunek może powiadomić o zaistniałej sytuacji, a naniesione na nim znaki, wskazać kolejne działające. Bez przekładu intersemiotycznego nie byłoby to możliwe.
Może Cię zainteresować:Ile czasów ma język angielski?
Przekład intersemiotyczny dzieła literackiego
Poezja to nośnik emocji, wrażeń i uczuć. Szczególnie w szkołach, stosuje się przekład intersemiotyczny w opracowywaniu wierszy. Uczniowie wyrażają emocje ukryte w poezji poprzez rysunek, gesty i dźwięk. Wspomaga to naukę i zachęca do interakcji ze sztuką.
Wielu nauczycieli zauważa, że dając swoim podopiecznym możliwość, aby dokonywali przekładów intersemiotycznych, przyczynia się do polubienia utworów poetyckich.
Wiersze to ukryte emocje autora, tworząc przekład intersemiotyczny, łatwiej zrozumieć co nim kierowało. Jaki stan emocjonalny przemawiał podczas tworzenia utworu.
Czasem bywa, że przekład intersemiotyczny wiersza, nie jest zgodny z oryginałem. Warto wyodrębnić tylko fragment wiersza i poddać go przekładowi na inny system semiotyczny. Złożoność utworów literackich może okazać się po prostu interpretacją, a nie przekładem intersemiotycznym. bazując na fragmentach, łatwiej jest osiągnąć prawidłowy przekład. Taka metoda analizy utworu jest przyjemniejsza i łatwiejsza, szczególnie dla uczniów młodszych klas.
W metodyce nauczania języka polskiego, nauczyciele chętnie korzystają z przekładów intersemiotycznych. Jest to dobry sposób na zrozumienie poezji współczesnej. Przy okazji, łączy się elementy pracy plastycznej z tekstem, co bardzo pozytywnie wpływa na rozwój wyobraźni i abstrakcyjnego myślenia.
Znajomość niejednego systemu znaków to duża korzyść w odbiorze otaczającego świata.. Sama świadomość, że istnieją różne systemy semiotyczne sprawia, że odbiorca wyczula się na otoczenie i wyczekuje w nim przekładów intersemiotycznych.
Ciekawy artykuł:Studia w Anglii – koszty, które będziesz musiał ponieść
