Czytanie książek to bardzo przyjemne hobby. Dzięki literaturze, można wzbogacać słownictwo, ćwiczyć pamięć, uwrażliwiać się i pobudzać wyobraźnię. Można rzec, że jest to łączenie przyjemnego z pożytecznym. W polskiej literaturze mamy wielu znanych autorów. To pocieszające, że są chętnie czytani także za granicą. Nie tylko polska literatura piękna jest rozchwytywana w innych krajach. Dużym zainteresowaniem cieszą się reportaże. Ten gatunek literacki przyciąga wiele osób. Aby móc rozpowszechniać książkę za granicą, potrzebny jest jej przekład. Reportaż polski w tłumaczeniach na inne języki wymaga szczególnego potraktowania. Warto przyjrzeć się temu gatunkowi bliżej i przekonać, że wielu polskich autorów świetnie sobie z nim radzi.
Reportaż polski w tłumaczeniach – gatunek literacki
Reportaż to gatunek literacki z pogranicza literatury pięknej, publicystyki oraz literatury faktu. Tematyka poruszana w reportażach wymaga, aby stosować odpowiedni podział. I tak w reportażach uwzględnia się gatunki:
- społeczno-obyczajowe,
- podróżnicze,
- sportowe,
- sądowe,
- wojenne,
- popularnonaukowe.
Reportaż zawiera wiele faktów oraz rzeczywiste zdarzenia i okoliczności towarzyszące. Dlatego tłumaczenie reportażu musi być bardzo skrupulatne i dokładne. W przekładzie reportażu nie można pomijać żadnych informacji, aby nie spłycić kontekstu. Odbiorca musi otrzymać tą sama treść, jaka zawarta jest w oryginale.
Reportaż polski łączy w sobie obiektywny opis sytuacji i zdarzeń z subiektywnymi ocenami i opiniami autora. Tematem reportażu może być praktycznie wszystko. Ważne, aby przykuwał uwagę i było interesujące dla odbiorcy. Ten gatunek literacki zawierać może cytaty, dialogi, wypowiedzi innych osób. Tłumaczenie reportażu musi przestrzegać zasad właściwego wprowadzania dialogów oraz cytowanych wypowiedzi.
Oparcie o autentyczne materiały to główna cecha reportażu. Autorzy mogą jednak stosować zabiegi, które maja uatrakcyjnić odbiór publikacji. Rozbudowywane są opisy postaci, otoczenia i wprowadzane poboczne wątki, które nadają dodatkowego smaku. Przekład reportażu to nie tylko tłumaczenie suchych faktów. Tłumacz literatury musi umiejętnie operować słowem, aby w pełni przekazać sens, ale też zaciekawić czytelnika. Dosłowne tłumaczenie nie sprawdza się w przypadku reportaży.
Warto przeczytać: Przekład intersemiotyczny – co to jest?
Reportaż polski w tłumaczeniu – znani autorzy
W Polsce mamy wielu dobrych i uznanych autorów reportażu. Ich książki są tłumaczone są na ogromną liczbę języków. Po drugiej wojnie światowej rozwinął się gatunek reportażu polskiego i zaczęła popularność polskich autorów. Za jednego z mistrzów reportażu uznaje się Melchiora Wańkowskiego. Tworzył reportaże geograficzno – historyczne oraz wojenne. Jego publikacje, np.: Szczenięce lata lub Na tropach Smętka, zostały przetłumaczone na wiele języków.
Kolejnym uznanym reportażysta był Arkady Fiedler. Tłumaczono reportaże, które wyszły spod jego pióra w gatunku podróżniczym. Otrzymał wiele wyróżnień za swoja twórczość, m.in. Nagroda Literacka miasta Poznania, Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia za literaturę podróżniczą czy państwowa nagroda I stopnia za całokształt twórczości.
Ksawery Pruszyński tworzył reportaże współpracując z licznymi gazetami. Ryszard Kapuściński stwierdził, że Pruszyński sprawił, że reportaż stał się nie tylko produktem oka, ale również i umysłu. Tłumaczenia reportaży Pruszyńskiego były odpowiedzią na rosnące zainteresowanie tematami, które poruszał.
Ryszard Kapuściński to kolejny polski autor, którego nazywa się „cesarzem reportażu”. Zdobył mnóstwo nagród, które wskazują, że tytuł cesarza nie jest przypadkowy. Jego reportaże tłumaczone są na prawie wszystkie języki świata.
Współcześni reportażyści polscy to głównie dziennikarze. Większość z nich powiązana jest lub była z Gazeta Wyborczą. Najpopularniejsi to m.in. Anna Fostakowska, Magdalena Grochowska, Magdalena Grzebałkowska, Wojciech Jagielski, Jacek Hugo-Bader, Rafał Kalukin, Michał Matys, Irena Morawska, Włodzimierz Nowak, Lidia Ostałowska, Beata Pawlak, Monika Piątkowska, Paweł Smoleński, Katarzyna Surmiak-Domańska, Witold Szabłowski, Mariusz Szczygieł, Artur Domosławski czy Wojciech Tochman.
W obecnych tendencjach góruje dziennikarstwo śledcze oraz sprawy społeczne. Jednak reportaż podróżniczy również ma się dobrze. Na szczególne uznanie zasługują publikacje Wojciecha Cejrowskiego czy Martyny Wojciechowskiej.
Ciekawy artykuł: Umowa o współpracy z tłumaczem
Reportaż polski w tłumaczeniach – co warto wiedzieć?
Reportaż to gatunek literacki, dlatego jego tłumaczenie wymaga czegoś więcej niż dosłownego przekładu. W reportażach zawarte są fakty oraz towarzyszące im zdarzenia. Przedstawiane są sylwetki bohaterów, ich zachowanie oraz reakcje. Reportaż może zawierać tez dużo emocji oraz osobistych przemyśleń autora. Bardzo ważne jest aby tłumaczenie reportażu jak najwierniej odwzorowało treść źródłową. Tłumacz reportażu nie powinien ubarwiać przekładu własnymi przemyśleniami czy interpretacją. Oczywiście czasem potrzebny jest komentarz autora przekładu. Reportaże dzieła się na wiele gatunków. Może zdarzyć się,że odbiorca nie zrozumie kontekstu, wtedy można pokusić się o komentarz. Taki zabieg przybliży odbiorcy tematykę i wyjaśni niezrozumiałe fragmenty.
Reportaż polski w tłumaczeniu na obce języki cieszy się dużą popularnością wśród zagranicznych czytelników. Można to uznać za powód do dumy, że polscy autorzy potrafią zaciekawić swoja twórczością odbiorców na całym świecie. Tłumaczenia reportażu najczęściej opracowywane są w języku angielskim. Uniwersalność przekładu w języku angielskim pozwala na dotarcie największej liczby odbiorców. Najbardziej poczytne pozycje przekłada się również na inne języki.
W procesie przekładu reportażu przydać się może słownik oraz baza wyrażeń związanych z dana tematyką. Specjalistyczne słowniki szczególnie potrzebne będą w tłumaczeniach reportażu przyrodniczego, który zawierać może nazwy fauny i flory. Nazwy gatunkowe nie należą do łatwych i raczej mało kto zna je na pamięć. Pomocne okazać się mogą również atlasy geograficzne oraz przyrodnicze.
Reportaż to gatunek, który może okazać się bardzo ciekawy i wciągający. Warto sprawdzić najlepsze tytuły i przekonać się o przyjemności jaka płynie z czytania ciekawych reportaży. Tłumaczenia reportaży wskazują, że tak duża liczba odbiorców nie może się mylić i ten gatunek zasługuje na uznanie. Polscy autorzy nie muszą ukrywać się w cieniu światowych sław, gdyż sami do tych sław należą. Jako przykład można podać Ryszarda Kapuścińskiego, którego książki przetłumaczone są na większość języków jakimi posługuje się świat. Polski reportaż to lektura, która obowiązkowo powinna znaleźć się w bibliotece każdego miłośnika dobrych książek.
Koniecznie sprawdź: Ile czasów ma język angielski?
