Wbrew obiegowej opinii cyrylica nie jest użytkowana tylko i wyłącznie w Rosji, a raczej, to właśnie w Rosji nie operuje się cyrylicą, a powstałą później, na jej bazie, grażdanką. Zdziwieni? W zasadzie w powszechnym przekazie cyrylica i alfabet rosyjski to synonimy, ale w rzeczywistości są drobne różnice. W jakich więc krajach będziemy mogli posługiwać się cyrylicą bądź grażdanką?
Skąd się wzięła cyrylica?
Zgodnie z informacjami, które możemy znaleźć na stronach biura tłumaczeń realizującego tłumaczenia z polskiego na język rosyjski https://supertlumacz.pl/tlumaczenia-rosyjski/ nazwa cyrylica wzięła się od imienia świętego Cyryla, który wraz ze świętym Metodym podróżował po terenach zamieszkanych przez ludy słowiańskie i chrystianizował. Jako że, obaj Cyryl i Metody byli wysłani przez Cesarstwo Bizantyjskie, głoszona przez nich wiara chrześcijańska była obrządku wschodniego, a język, jakim się posługiwali oparty był na alfabecie greckim. Aby przystosować możliwości alfabetu greckiego do wymowy słowiańskiej, jeden z uczniów Cyryla i Metodego opracował głągolice, z której później powstała cyrylica.
Cyrylica i grażdanka, dlaczego inne nazewnictwo?
Cyrylica to pierwotnie alfabet wykorzystywany do zapisu języka starocerkiewnosłowiańskiego, który dziś ma status języka martwego i funkcjonuje już tylko, jako język literatury, nauczany w niektórych uczelniach wyższych. Cyrylicę wykorzystuje się także w cerkwi prawosławnej do zapisywania tekstów religijnych w języku cerkiewnosłowiańskim.
W Rosji w okresie panowania cara Piotra I przeprowadzono reformę cyrylicy, dostosowując ją do wymogów języka rosyjskiego. W założeniu cara, alfabet rosyjski miał być łatwiej dostępny dla ogółu obywateli, stąd też wzięła się jego nazwa grażdanka, co w rosyjskim oznacza obywatela.
Cyrylicę reformowano w każdym kraju, który opierał swój język narodowy na tym alfabecie Reformę przeprowadzono m.in. w Serbii, Bułgarii czy Macedonii.
Kilka informacji o obowiązującej w Rosji wersji cyrylicy:
składa się z 33 liter, a w tym z 21 spółgłosek, 10 samogłosek oraz dwóch znaków;
alfabet rosyjski w obecnej formie istnieje od 1918 roku, kiedy przeprowadzono ostatnią reformę alfabetu;
pisownia i wymowa liter różnią się od siebie;
W podroży, do jakich państw konieczna będzie znajomość alfabetu rosyjskiego?
Znajomość cyrylicy nie jest wymagana w znacznej większości państw europejskich, a już szczególnie w tych należących do Unii Europejskiej. Praktycznie tylko jeden kraj należący do związku UE- Bułgaria, ma język urzędowy oparty na cyrylicy. Pozostałe kraje świata, w których obowiązuje cyrylica:
Bułgaria,
Bośnia i Hercegowina;
Białoruś;
Ukraina;
Kazachstan;
Kirgistan;
Tadżykistan;
Czarnogóra;
Macedonia;
Serbia;
Rosja.
Cyrylica- pozostałość po ZSRR?
To tylko połowiczna prawda. Cyrylica powstała dużo wcześniej, zanim nawet jeszcze pomyślano o komunizmie. Misja Cyryla i Metodego to X w. i to już w tym czasie, na terenie dzisiejszych państw, posługujących się cyrylicą, przejęto ten alfabet do zapisywania własnych języków. Wpływy komunizmu i podboje ZSRR sprawiły jednak, że alfabet rosyjski przyjęto w większej ilości krajów.
Wszystkie kraje wchodzące kiedyś w skład ZSRR lub należące do byłych republik radzieckich, uznawały język rosyjski oraz alfabet rosyjski za bardzo ważne bądź obowiązujące, jako oficjalne. Wiązało się to z wpływami rosyjskimi, nauczaniem obowiązkowym rosyjskiego w szkołach oraz migracjach Rosjan do krajów byłego związku radzieckiego.
Państwa, w których, pod wpływem ZSRR, znajomość języka i alfabetu rosyjskiego jest znaczna:
Polska;
Czechy;
Słowacja;
Węgry;
Litwa;
Łotwa;
Estonia;
Rumunia;
Finlandia;
Ukraina;
Mołdawia;
Turkmenistan;
Armenia;
Azerbejdżan;
Gruzja;
Mołdawia;
Uzbekistan.
Pozycja języka i alfabetu rosyjskiego
Znajomość języka rosyjskiego na świecie jest znaczna, na co może wskazywać, że według różnych szacunków zajmuje on 5 lub 6 miejsce na świecie pod względem popularności. Przyjmuje się, że dla 160 mln język rosyjski to język ojczysty, ale praktycznie drugie tyle osób deklaruje jego dobrą znajomość, a co za tym idzie także znajomość alfabetu rosyjskiego. Jego popularność wynika głównie z wypływów, jaki miał wcześniej ZSRR, a obecnie Federacja Rosyjska.
Państwa, w których językiem urzędowym obecnie jest język rosyjski:
Rosja;
Białoruś;
Kirgistan;
nieuznawana przez ONZ Republika Naddniestrzańska;
Kazachstan (tutaj język rosyjski ma status jeżyka oficjalnego).
Język rosyjski należy do grupy 6 oficjalnych języków urzędowych w ONZ.
